دموراژ چیست ؟

زمانی که کالایی خریداری می‌کنید و نیاز به حمل دریایی توسط کشتی دارید، باید از کانتینر استفاده کنید. شرکت کشتیرانی که قرار است کالاهای شما را حمل کند، آنها را در کانتینر قرار می‌دهد. این کانتینر به‌صورت اجاره‌ای در اختیار شما قرار می‌گیرد و بلافاصله پس از تخلیه کالا باید بازگردانده شود.
شرکت‌های حمل‌ونقل دریایی که کالاهای مختلف را بین کشورها جابه‌جا می‌کنند، معمولاً کانتینرها را برای مدت معینی به شرکت‌ها یا مالکان بار اجاره می‌دهند. اگر صاحب کالا در زمان مقرر برای ترخیص کالا از گمرک اقدام نکند، باید هزینه‌ای بابت تأخیر در تحویل کانتینر پرداخت کند. به این مبلغ که به‌عنوان جریمه برای صاحب کالا محاسبه می‌شود، دموراژ (Demurrage) گفته می‌شود.

انواع دموراژ

دموراژ ممکن است به صورت ریالی یا دلاری پرداخت شود. علاوه بر این، انواع دیگری از دموراژ در تجارت بین‌المللی وجود دارد که هر کدام بر اساس شرایط و موقعیت خاصی اعمال می‌شوند و شناخت آنها می‌تواند برای شما مفید باشد.

دموراژ کانتینری

این نوع دموراژ مربوط به استفاده از کانتینرها است. وقتی که یک کانتینر پس از تخلیه کالا در بندر یا محل تحویل دیرتر از زمان مقرر بازگردانده شود، شرکت حمل‌ونقل هزینه‌ای به‌عنوان دموراژ از مشتری دریافت می‌کند.

دموراژ کشتی

این نوع دموراژ زمانی اعمال می‌شود که کشتی به بندر می‌رسد و فرآیند تخلیه یا بارگیری کالاها به تأخیر می‌افتد. در صورتی که زمان تخلیه یا بارگیری از مدت زمان مقرر بیشتر شود، هزینه‌ای به عنوان دموراژ از صاحب کالا دریافت می‌شود.

دموراژ ریلی

این نوع دموراژ برای حمل و نقل ریلی ( قطار های باربری) اعمال می‌شود. اگر واگن‌های باری به‌موقع تخلیه نشوند یا بیش از زمان تعیین شده در ایستگاه بمانند، هزینه دموراژ به مالک بار تحمیل می‌شود.

دموراژ تریلی

این نوع دموراژ در حمل‌ونقل جاده‌ای اعمال می‌شود. اگر کامیون‌ها یا تریلی‌ها به موقع تخلیه یا بارگیری نشوند و مجبور به انتظار طولانی شوند، هزینه دموراژ به صاحب کالا تعلق می‌گیرد. این هزینه به منظور جلوگیری از تأخیر و اطمینان از کارایی و بهره‌وری در حمل‌ونقل جاده‌ای در نظر گرفته می‌شود.

اهمیت دموراژ در تجارت بین‌الملل

دموراژ به دلایل مختلفی در تجارت بین‌المللی اهمیت دارد:

بهبود کارایی

هزینه‌های دموراژ به عنوان انگیزه‌ای برای تسریع در عملیات تخلیه و بارگیری عمل می‌کنند. این امر باعث می‌شود که شرکت‌ها به دنبال راه‌هایی برای بهبود کارایی و کاهش تأخیرها باشند.

کاهش ازدحام

با اعمال دموراژ، بنادر و نقاط تخلیه دیگر می‌توانند از تراکم و ازدحام جلوگیری کنند، زیرا شرکت‌ها تلاش می‌کنند تا در زمان مقرر کالاهای خود را تخلیه کنند.

کمک به حفظ روابط تجاری

با پرداخت به موقع هزینه‌های دموراژ، شرکت‌ها می‌توانند روابط تجاری مثبت و پایداری با شرکت‌های حمل‌ونقل و سایر شرکای تجاری خود برقرار کنند.

عوامل مؤثر بر دموراژ

عوامل متعددی می‌توانند بر میزان و احتمال اعمال دموراژ تأثیر بگذارند :
•    شرایط آب و هوایی
•    ازدحام و تراکم بندر 
•    کمبود تجهیزات
•    برنامه ریزی نا مناسب
•    کمبود نیروی انسانی یا اعتصابات کاری

نحوه محاسبه دموراژ

نوع دموراژ

دموراژ انواع مختلفی دارد و هر نوع دموراژ فرمول محاسبه خاص خود را دارد.

تعیین زمان مجاز (Free Time)

در قرارداد حمل‌ونقل، یک بازه زمانی مشخص برای تخلیه یا بارگیری کالاها تعیین می‌شود که به آن "زمان مجاز" یا "فری تایم" گفته می‌شود. در این بازه زمانی، هزینه دموراژ اعمال نمی‌شود.

محاسبه زمان تأخیر

اگر تخلیه یا بارگیری کالاها بیشتر از زمان مجاز طول بکشد، مدت زمان تأخیر محاسبه می‌شود. این مدت زمان معمولاً به صورت روزانه محاسبه می‌شود.

محاسبه هزینه دموراژ

هزینه دموراژ با ضرب کردن مدت زمان تأخیر در نرخ دموراژ محاسبه می‌شود. به عنوان مثال، اگر مدت زمان تأخیر 5 روز باشد و نرخ دموراژ 100 دلار در روز برای هر کانتینر باشد، هزینه دموراژ برابر با 500 دلار خواهد بود.

پرداخت

پرداخت دموراژ معمولاً به صورت ریالی یا دلاری و بر اساس توافق بین طرفین انجام می‌شود.

نتیجه‌گیری

دموراژ یک عنصر حیاتی در زنجیره تأمین و تجارت بین‌المللی است که به بهبود کارایی، کاهش تراکم و تضمین تعهدات قراردادی کمک می‌کند. آگاهی از انواع مختلف دموراژ، عوامل مؤثر بر آن و نحوه محاسبه آن می‌تواند به شرکت‌ها در مدیریت بهتر فرآیندهای حمل‌ونقل و کاهش هزینه‌های غیرضروری کمک کند. با توجه به اهمیت دموراژ در تجارت بین‌المللی، شرکت‌ها باید تلاش کنند تا از تأخیرات جلوگیری کرده و کالاهای خود را به موقع تخلیه و بارگیری کنند.

خدمات مربوط به دموراژ گمرکی توسط گروه بازرگانی فرح قابل ارائه نمی‌باشد و این مطلب صرفا جهت اطلاع رسانی و آموزش است.