آشنایی با اصطلاحات گمرکی

اصطلاحات گمرکی در بازرگانی بین‌المللی و داخلی نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند و آگاهی از آن‌ها برای تمامی فعالان این حوزه ضروری است. در ادامه به معرفی و توضیح برخی از مهم‌ترین اصطلاحات گمرکی پرداخته‌ایم که برای درک بهتر فرایندهای ترخیص کالا از گمرک لازم است.

اصطلاحات گمرکی

1. تشریفات گمرکی

تشریفات گمرکی یا "Customs Clearance Formalities" مجموعه‌ای از الزاماتی است که به منظور رعایت مقررات گمرکی باید انجام شود. این تشریفات شامل:
•    تعهدات اسنادی: ارائه اسناد مورد نیاز برای ترخیص کالا
•    تعهدات امنیتی: رعایت مقررات و الزامات امنیتی
•    اطلاع‌رسانی و کسب مجوزهای قانونی: ارائه مجوزهای مورد نیاز از نهادهای مختلف
•    بازرسی فیزیکی: بررسی محموله‌ها به منظور مطابقت با اسناد

2. ترخیص کار

فردی است که به نمایندگی از صاحب کالا و با داشتن وکالت رسمی، کلیه تشریفات گمرکی لازم را برای ترخیص کالا انجام می‌دهد. برای انجام این کار، ترخیص‌کار باید مجوز مخصوص از گمرک دریافت کرده باشد.

3. اظهارنامه گمرکی

اظهارنامه گمرکی سندی است که مشخصات کامل محموله وارداتی یا صادراتی توسط صاحب کالا یا نماینده قانونی آن به گمرک اعلام می‌شود. این کار در گذشته به صورت دستی انجام می‌شد، اما امروزه به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه EPL (سامانه جامع امور گمرکی) انجام می‌شود.

4. کوتاژ

کوتاژ شماره‌ای است که به هر اظهارنامه ثبت‌شده در گمرک تخصیص داده می‌شود. این شماره نشان‌دهنده ثبت اظهارنامه در سیستم گمرکی است و برای پیگیری‌های بعدی از آن استفاده می‌شود.

5. پروانه صادراتی و پروانه سبز گمرکی

پروانه صادراتی، سندی است که به عنوان مجوز صادرات کالا صادر می‌شود. این پروانه باید در هنگام انجام فرآیندهای تهاتر ارزی ارائه شود. پروانه سبز گمرکی نیز مجوز نهایی ترخیص کالا از گمرک و خروج آن از کشور است که نشان‌دهنده تسویه‌حساب کامل با گمرک است.

6. قبض انبار

قبض انبار سندی است که پس از تحویل کالا به انبار گمرک صادر می‌شود و شامل اطلاعاتی مانند نام صاحب کالا، نوع و وزن کالا، و مدت زمان نگهداری آن در انبار است.

7. کالای متروکه

کالای متروکه به محموله‌ای اطلاق می‌شود که مدت زمان مشخص شده در قبض انبار (معمولاً ۹۰ روز) را در انبار سپری کرده باشد و ترخیص نشده باشد. این کالاها به مالکیت دولت در می‌آیند.

8. ترخیصیه

ترخیصیه سندی است که به‌موجب آن شرکت حمل‌ونقل، اعلام تسویه‌حساب با صاحب محموله را به گمرک اعلام می‌کند. امروزه، ترخیصیه به‌صورت الکترونیکی و از طریق سامانه EPL صادر می‌شود.

9. دموراژ

دموراژ جریمه‌ای است که بابت تاخیر در تحویل محموله توسط گیرنده به شرکت حمل پرداخت می‌شود.

10. بارنامه یا BL

بارنامه یا "Bill Of Lading" سندی است که توسط شرکت حمل صادر شده و شرایط حمل کالا و مشخصات آن را نشان می‌دهد.

11. گواهی مبدا

گواهی مبدأ یا "Certificate of Origin" سندی است که توسط اتاق بازرگانی کشور صادرکننده صادر شده و مبدا کالای صادراتی را تایید می‌کند.

12. پروفرما یا فاکتور فروش

پروفرما یا "Proforma Invoice" پیش‌فاکتوری است که فروشنده برای خریدار صادر می‌کند. فاکتور فروش یا "Commercial Invoice" فاکتور نهایی است که در معامله بین‌المللی صادر می‌شود.

13. پکینگ لیست

پکینگ لیست یا "Packing List" لیست جزئیات بسته‌بندی کالاها است که توسط فروشنده صادر می‌شود و باید توسط شرکت بازرسی تایید شود.

14. گواهی بازرسی

گواهی بازرسی توسط شرکت‌های بازرسی صادر می‌شود و تایید می‌کند که کالاها با کمیت، کیفیت و استانداردهای مورد نیاز مطابقت دارند.

15. کارت بازرگانی چیست؟

کارت بازرگانی به‌عنوان مجوزی رسمی برای صادرات و واردات کالاهای تجاری در ایران شناخته می‌شود. این کارت به تجار و شرکت‌ها امکان فعالیت در حوزه واردات و صادرات را می‌دهد. برای آشنایی با فرآیند ثبت‌نام، تمدید، و مدارک مورد نیاز برای اخذ کارت بازرگانی، می‌توانید به مقاله جامع ما درباره کارت بازرگانی مراجعه کنید.

16. بیمه‌نامه باربری بین‌المللی چیست؟

بیمه‌نامه باربری بین‌المللی، پوشش بیمه‌ای است که جهت حفاظت از کالاها در برابر خطرات مختلف حمل‌ونقل بین‌المللی خریداری می‌شود. این بیمه‌نامه به صاحبان کالا کمک می‌کند تا در صورت بروز هر گونه حادثه یا خسارت در طول حمل‌ونقل، خسارت‌های خود را جبران کنند.

17. اعلامیه تأمین ارز دارای کد ساتا چیست؟

اعلامیه تأمین ارز با کد ساتا، سندی است که توسط بانک به‌منظور تأیید تخصیص ارز برای واردات کالا صادر می‌شود. این اعلامیه یکی از مدارک ضروری برای واردکنندگان است تا بتوانند ارز مورد نیاز خود را از طریق سیستم بانکی کشور تأمین کنند.

18. مجوز ثبت سفارش واردات چیست؟

مجوز ثبت سفارش واردات، مدرکی است که توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) در سامانه NTSW صادر می‌شود. این مجوز به واردکنندگان امکان می‌دهد کالاهای مشخصی را به‌صورت قانونی به کشور وارد کنند و شرایط واردات را با مقررات داخلی منطبق سازند.

19. سامانه نیما چیست؟

سامانه نیما (نظام یکپارچه معاملات ارزی)، بستری است که برای خرید و فروش ارز توسط بازرگانان و تجار تحت نظارت دولت ایجاد شده است. این سامانه به واردکنندگان و صادرکنندگان کمک می‌کند تا به‌صورت رسمی و قانونی ارز مورد نیاز خود را تأمین کنند.

20. سامانه EPL و NTSW چیست؟

سامانه EPL (سامانه جامع امور گمرکی) و سامانه NTSW (سامانه جامع تجارت) دو بستر اصلی برای امور گمرکی و تجاری در ایران هستند. سامانه EPL مخصوص انجام دور اظهاری گمرکی و پیگیری مراحل ترخیص کالا بوده و سامانه NTSW برای ثبت سفارشات واردات کالا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نتیجه‌گیری

این اصطلاحات و بسیاری دیگر از مفاهیم گمرکی برای افراد و شرکت‌هایی که در زمینه واردات و صادرات فعالیت می‌کنند، ضروری هستند. دانستن این اصطلاحات به آن‌ها کمک می‌کند تا بتوانند فرآیندهای مربوط به ترخیص کالا را به درستی انجام دهند و از بروز مشکلات قانونی جلوگیری کنند.